Diş Hassasiyeti Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Yaş ilerledikçe veya bazen daha genç yaşlarda birçok insan sıcak, soğuk, baharatlı veya asidik yiyecek ve içeceklere karşı diş hassasiyeti yaşayabilir. Dünya genelinde yetişkinlerin yaklaşık %68'i bu durumdan muzdariptir ve bu rahatsızlığa "dental hiperestezi" denir. Kadınlar, erkeklere kıyasla daha duyarlı olabilir. Dişlerinde aşırı hassasiyet hissedenler diş hekimlerinden yardım almalıdır.

Diş Hassasiyeti (Hiperestezi) Nedir?

Diş hassasiyeti (dental hiperestezi), genellikle çürük olmayan dişlerde veya kronik periodontitis (uzun süreli diş eti iltihabı) durumlarında ortaya çıkan ağrılı bir duyarlılıktır. Diş hassasiyetinin meydana geldiği durumlarda sıcaklık değişimleri, kimyasal etkiler veya fiziksel temas hastada ağrılı bir tepki oluşturabilir. Diş minesi erozyonu ve diş boynu maruziyeti gibi durumlar hiperesteziye neden olabilir ve hastalar genellikle baharatlı, tatlı veya tuzlu yiyeceklerin tüketilmesi durumunda ağrı yaşarlar.

Zamanında müdahale ve uygun tedavi ile diş hassasiyeti kontrol altına alınabilir. Hiperesteziye neden olan faktörlerin belirlenmesi ve etkili bir tedavi planı ile hastalar, ağrı ve rahatsızlık olmadan sağlıklı bir diş yapısına sahip olabilirler. Önleyici tedbirlerin alınması, diş hassasiyetinin gelişimini engelleyebilir ve uzun vadeli oral sağlık için önemlidir. Unutulmamalıdır ki çoğu diş hassasiyeti durumunda geçici çözümler yerine profesyonel bir diş hekimi muayenesi gereklidir.

Diş Hassasiyetinin Nedenleri Nelerdir?

Diş hassasiyetinin nedenlerini çürükle ilişkili nedenler ve diğer nedenler olarak iki başlıkta ele alabilir. Diş çürüğü ile ilgili olmayan nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çürük Olmayan Lezyonlar: Maloklüzyon ve bruksizm, diş minesinin erken aşınmasına, incelmesine ve mikro çatlaklar oluşturmasına neden olabilir.
• Dentinde Mekanik Hasar: Çok sert diş fırçası kullanımı ve kontrolsüz beyazlatıcı macun kullanımı gibi uygulamalar nedeniyle diş minesi zarar görebilir. Fındık, tohum veya ekmek kırıntıları gibi yeme alışkanlıkları da mine üzerinde olumsuz etkiler yapabilir.
• Diş Minesinde Mineral ve Tuz Eksikliği: Kalsiyum, fosfor ve diğer eser elementlerin süzülmesi, diş yüzeyinin yoğunluğunu kaybetmesine neden olabilir.
• Dengesiz Beslenme: Diş sağlığı için gerekli olan vitamin ve mineralleri yeterli miktarda alınmazsa mine sağlığı olumsuz etkilenebilir.
• Hormonal Dengesizlik: Hamilelik veya menopoz sırasındaki hormonal değişiklikler, diş minesinin demineralizasyonunu tetikleyebilir.
• Kötü Hijyen: Düzensiz ve kalitesiz hijyen alışkanlıkları, tartar oluşumuna neden olarak diş minesini olumsuz etkileyebilir. Diş minesini çözebilen patojen mikroorganizmaların barındığı bir ortam yaratır.
• Organik ve İnorganik Asitlerin Etkileri: Turunçgiller, ekşi meyveler, doğal meyve suları, şekerli sodalar ve tatlılar, diş minesine zarar verebilecek asit içeriğine sahip yiyecek ve içeceklerdendir.

Dişlerdeki orta ila derin çürük durumlarında aşırı hassasiyet meydana gelebilir. Bu durumda dentinin üst tabakası hasar görmüştür. Hassasiyet, pulpitis (ilerlemiş veya tam olarak tedavi edilmemiş çürükler), periodontal hastalık veya periodontitis durumlarında ortaya çıkabilir.

Diş Hassasiyetinin Belirtileri

Hiperestezi tüm hastalarda farklı şekilde kendini gösterir. Çoğu zaman hastalar kısa süreli fakat çok şiddetli seyreden ağrılardan şikâyet eder. Baharatlı, tatlı veya tuzlu yiyecekler, sıcak ve soğuk yemeklerin tüketilmesi sırasında özellikle hassasiyet kendini gösterebilir.

Bazı hastalarda soğuk hava solurken bile şiddetli ağrı oluşabilir. Bu tür vakalarda hassasiyete bağlı ağrı neredeyse sabittir ve geçse bile çok kısa ömürlüdür. Hasta rahatsız edici dişi net bir şekilde gösteremez, çünkü rahatsızlık genellikle lokalize değildir. Diş minesi görsel olarak zarar görmez, dişler arasında gözle görülür bir fark yoktur ve pigmentasyon da yoktur.

Diş Hassasiyeti Tedavisi

Hiperestezi tedavisi hem doktora hem de hastaya bağlı bir süreçtir. Her bir tedavi planı hastanın durumuna göre belirlenir ve diş hekimi tarafından gerçekleştirilen klinik prosedürlerin yanı sıra hastanın da diş ve ağız bakımına dikkat etmesini içerir.

Rahatsızlığın tedavisinde kullanılan yöntemler arasında florür uygulamaları, remineralizasyon ve hassasiyet gidericiler bulunur. Hiperestezi tedavisinde kullanılan ilaçlar, dentin kanallarını kapatmayı amaçlayan ve sinir lifi sinyallerini bloke eden çeşitli maddeleri içermektedir.

Diş hassasiyetinin tedavisi için neredeyse tüm vakalarda bir diş hekiminden destek alınmalıdır. Fakat hastaların tedavi sürecinde ve sonrasında dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Diş hekimi tarafından önerilen yeme içme alışkanlıklarına uyulmalı, dengeli bir diyet izlenmeli, dişler düzenli olarak fırçalanmalı ve düzenli diş hekimi kontrolleri gerçekleştirilmelidir. Kontrollerin ne sıklıkla olacağı diş hekiminiz tarafından belirlenecektir. Dişlere zarar verebilecek yiyecekleri sınırlamak, fosfor ve kalsiyum içeren gıdaları tüketmek ve ağız bakımına özen göstermek de önleyici adımlar arasında yer alır.